گاهی بی نظمی می‌تواند زیبایی منحصر به فردی در طراحی به وجود آورد. ستونهای گچ یا مورب نمونه‌ای از این معماری‌ها می‌باشند. ستونهای مورب تحت تآثیر جاذبه قرار می‌گیرند و با استفاده از قالب‌هایی در ساختمان ساخته میشوند و محکم بنا می‌گردند.
توجه داشته باشید که هرچند ساخت ستونهای گچ سخت و تاحدودی پیچیده است اما امروزه در فناوری معماری بخش مهمی به حساب میآید. قاعده و قانونی مبتنی بر ساخت حتمی ستون‌ها به صورت عمودی نیست و امکان نصب ستون‌ها به صورت کج نیز وجود دارد.
در طراحی ستون باید گشتاور خمشی مربوط به شیب را در طراحی مد نظر گرفت. ستون‌ها تحت تأثیر بارهای جانبی قرار می‌گیرند که به دو انتهای ستون وارد میشوند. با استفاده از قوانین طراحی مربوط به ساخت ستونهای کج و برسی و آنالیز دقیق واکنش‌های احتمالی و گشتاور خمشی ستون، قادر به ساخت ستونهای مورب می‌باشید.
ستون مورب در ساختمان
برای ساخت ستون کج در ساختمان به ریزه کاری‌های زیادی نیاز است زیرا فن‌های معماری بیشماری را باید به کار برد. در این سازه‌ها ستون تحت تأثیر دو عامل بار محوری و خمش قرار میگیرد. گشتاور خمشی مربوط به شیب، بردارهای مربوط به بار محور از عواملی هستند که در ساخت ستون باید محاسبه کرد و در نظر گرفت.
انواع ستون مورب:
در رابطه با موضوع طراحی و ستون گذاری مورب، با چهار نوع ستون مورب آشنا خواهیم شد که عبارتند از بتنی ، فولادی، چوبی و از پیش ساخته که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند.
بتنی؛ اطلاعاتی که مهندس معمار برای ساخت چنین ستون موربی باید در اختیار داشته باشد شامل تنظیم و نصب قالب، آرماتوربندی، زمان مناسب برای سفت شدن بتن و بتن ریزی بایستی به صورت بی نقص و دقیق باشد. به صورت کلی دشوارترین ستون مورب در میان انواع ستون‌ها بتنی می‌باشد.
فولادی؛ اگر بگویند کدام یک از انواع ستونهای مورب جایگزین بهتری برای ستونهای مورب بتنی است؟ بدون شک باید ستونهای مورب آهنی را نام برد. آنالیز این ستون‌ها نیز درست مانند نوع بتنی است.
چوبی؛ در طراحی و ستون گذاری مورب، گاهی اوقات از ستونهای مورب چوبی بهره می‌گیرند. اجرای برخی از طرح‌های مرکب و صلیبی بر روی این ستون‌ها انجام میگیرد.
نکته مهم در رابطه با طراحی و ستون گذاری مورب
- جهت جاسازی و تعبیه ستونهای مورب نمی‌توان از قاب‌های معمولی بهره برد زیرا ستون وزن بیشتری میگیرد و ساختار پیچیده‌تری پیدا می‌کند.
- توجه داشته باشید اگر در ساخت سازه اصلی از بتن استفاده شده باشد معماران نباید از ستونهای فولادی استفاده کنند. اگر یک بخش از سازه یه صورت کج طراحی شده بود، در این صورت می‌توان از ستونهای کج فولادی بهره برد.
- جهت ثابت نگه داشتن قالب در ساخت ستونهای مورب حفظ شیب تعبیه شده کار دشواری است. با وجود همه این شرایط در صورت هم اندازه بودن ستون‌ها از قالب‌های آلمینیومی و فولادی جهت ساخت استفاده می‌کنند.
- مراحل رسیدگی به فولاد نسبت به بتن آسان‌تر است وآنالیز آن همانند ستونهای بتنی انجام میگیرد.
- اکر معمار یا طراحی به فکر جایگزین کردن ستونهای فولادی به جای بتنی باشد باید عوامل زیادی را در نظر بگیرد. زمانی که سازه اصلی از بتن تشکیل شده امکان استفاده از ستونهای فولادی وجود ندارد که به آن اشاره کردیم.
- نصب ستونهای مورب به ماشین‌های سنگینی نیازمند است که توانایی نگه داشتن ستون و یا نصب ستون را داشته باشند. همچنین اتصالات ستونهای آماده در مقایسه با ستونهای ساخته شده در محل از نظر فراوانی اتصال تفاوت‌هایی وجود دارد. به دلیل مشکلات و ضعف‌های ستونهای آماده در مکان‌های زلزله خیز پاسخ گو نیست و از گزینه‌های موجود برای ساخت و ساز محسوب نمی‌شود.
- متقضیان بیشماری در سراسر جهان خواهان طرا‌حی‌هایی با بی‌نظمی خاص هستند. افرادی که به فکر نصب ستونهای مورب هستند باید به درستی از نیروهای وارد بر آن آگاهی داشته باشند. این نیروها قابل اندازه گیری و محاسبه هستند و به افراد در جهت شناخت ستون کمک می‌کنند.
طراحی ستون مورب
علاوه بر نیرویی که به محور ستون وارد میشود، نیروهای افقی عمود بر سطح نیز بر ستون وارد می‌گردند. طراحی ستونهای کج نیز مانند ستونهای معمولی است. با این تفاوت که گشتاور خمشی در اثر بار اعمال شده به یک سمت از ستون ایجاد میشود. ارتفاع ستون مطابق با استانداردهای ویژه‌ای تعیین می‌گردد.
آنالیز ستونهای مورب تشابه زیادی با معمولی دارد و در ابتدا باید نوع و ارتفاع ستون را مد نظر گرفت. سپس سطح مقاوم سازی را را تعیین کرد. نیروی گشتاور در ستونهای مورب از عمودی بیشتر است زیرا نیروی خارج از مرکز به آنها وارد میشود و هر چه میزان این نیرو بیشتر باشد، گشتاور نیز افزایش می‌یابد.
در یک فرمول فیزیک می‌توان مشخص کرد که شیب و نیروی خارج از مرکز با هم یک رابطه مستقیم دارند. به گونه ای که هر چه شیب بیشتر شود نیروی خارج از مرکز دنیز افزایش می‌یابد. علاوه بر نیروهایی که از سمت اجزای افقی بر ستون مورب وارد میشوند، بار جانبی خارجی هم بر این ستون‌ها اعمال میشود.
جمع بندی
همان طور که در این مقاله به موضوع طراحی و ستون گذاری مورب اشاره کردیم؛ طرح‌هایی که در آنها نوعی بی نظمی به چشم می‌خورد زیبایی معماری را دو چندان می‌کنند. ستونهای بانی مورب دشوار ترین نوع ستون مورب محسوب میشود و اطلاعات مهندسی بالایی می‌طلبد.
برای تعبیه ستونهای کج از فریم ستون بهره می‌گیرند. قالب‌های معمولی و متداول پاسخگوی ساخت ستونهای بلند نیست. زیرا در نهایت ستون سنگین و ساختار پیچیده‌ای پیدا می‌کند.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان خبره ما در آهن هایپر و راهنمایی برای خرید با مناسب ترین قیمت با شماره زیر تماس بگیرید
۰۲۱-۷۲۰۲۵
مقالات مرتبط:
