آلیاژهای بسیار زیادی از فولاد ساخته میشود که در صنایع مختلف کاربردهای گوناگونی دارند. یکی از باکیفیت‌ترین آن‌ها فولاد خوش تراش است که به دلیل داشتن کربن کمتر، قابلیت ماشین‌کاری و تراشکاری بسیار بالایی دارد.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد این آلیاژ موجب میشود تا بتوان ابزاری بادقت ابعادی بالا و خاصیت مکانیکی کم را تولید کرد. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم در مورد خواص شیمیایی، فیزیکی، کاربردها و انواع استانداردهای این ماده صحبت کنیم. اگر به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه علاقه‌مند هستید در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
فولاد خوش تراش یا اتومات چیست؟
همان‌طور که گفتیم این نوع فولاد در دسته آلیاژهای کم‌کربن قرار می‌گیرد و از مهم‌ترین قابلیت‌های آن می‌توان به ماشین‌کاری اشاره کرد. در این فرایند سطح کار دچار تغییر شکل شده و افزایش دمای به وجود آمده موجب طولانی‌تر شدن عمر قطعات تولید شده میشود. اصلی‌ترین دلیل وجود این قابلیت، عنصر گوگرد موجود در فولاد اتومات است که براده‌برداری را آسان می‌کند.
بررسی مزایا و معایب این آلیاژ
باتوجه‌به نوع تولید و مواد به‌کاررفته در ساخت این نوع فولاد می‌توان مزایا و معایب مختلفی برای آن مطرح کرد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
مزایا
- ماشین‌کاری
- انعطاف بالا
- استحکام
- کاهش هزینه تولید
- کیفیت بالای قطعات
معایب
- مناسب نبودن برای آهنگری، جوشکاری و نورد گرم
- شکننده بودن درصورتی‌که درصد کربن بالا باشد.
بررسی انواع استانداردهای فولاد اتومات
باید به این نکته توجه داشته باشید که درصد ترکیبات و عملیات حرارتی که روی این آلیاژ انجام می‌پذیرد موجب تولید انواع آن میشود. در ادامه به سه دسته‌بندی کلی اشاره کرده و توضیحاتی در مورد هرکدام ارائه می‌کنیم.
حرارت ناپذیر
در این نوع فولاد میزان کربن کمتر از 0.14% است و از انواع مختلف آن می‌توان به 715،718،736 و 737 اشاره کرد که از پرکاربردترین این آلیاژها در ایران هستند. برخی از موارد مصرف آن‌ها عبارت هستند از:
- ساخت قطعات خودرو
- ساخت ابزاردقیق کاربرد
سمانتاسیون
در فولاد خوش تراش سمانتاسیون، میزان کربن موجود بین 0.07 تا 0.13 درصد است که در سه مدل 721،722 و 725 تولید میشود. از این نوع در ساخت قالب‌های تزریق پلاستیک، قالب فلزی، قطعات خودرو و قطعات پلاستیکی استفاده میشود. اصلی‌ترین ویژگی آن مقاومت بالا در برابر خوردگی و حرارت است.
کوئنچ تمپرشونده مستقیم
یکی دیگر از انواع این آلیاژها که درصد کربن موجود در آن‌ها بین 0.32 تا 0.65 است و در مدل‌های 726،727،757 و 762 تولید میشود. به دلیل مقاومت بالا در برابر خستگی و سختی بالا از این فولاد خوش تراش در صنایع خودروسازی، صنایع نفت، قالبسازی و هوافضا استفاده میشود.
ترکیبات شیمیایی فولاد ماشین‌کاری
فولاد اتومات یکی از آلیاژهایی است که بخش زیادی از مواد تشکیل‌دهنده آن آهن است که موجب به‌وجودآمدن سختی و استحکام بالا میشود؛ اما علاوه‌برآن از مواد دیگری مثل 0.1% کربن، 0.05% سلیسیم، 1.3% منگنز، 0.11% فسفر، 0.3% گوگرد، 0.3% سرب و… برای ساخت آن استفاده شده است.
برخی از مواد استفاده شده کیفیت این نوع فولاد را افزایش، برخی کاهش و تعدادی از آن‌ها بی‌اثر هستند. در ادامه به این مواد اشاره می‌کنیم.
- گوگرد، سولفید منگنز، سرب، فسفر، سلنیم و بیسموت جز موادی هستند که کیفیت محصول تولید شده را افزایش می‌دهند.
- آلومینیوم اکسید، سیلیس، کروم اکسید و تیتانیوم نیترید تأثیر نامطلوبی روی کیفیت محصول نهایی دارند.
- موادی مثل سیلیکات، اکسید منگنز و اکسید آهن جز مواد بی‌تأثیر هستند.
خواص فیزیکی فولاد خوش تراش
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که از فولاد اتومات در ساخت ابزارها و تجهیزات صنعتی استفاده میشود خواص فیزیکی این آلیاژ است که فرزکاری، تراشکاری و… را آسان می‌کند. اصلی‌ترین دلیل چنین ویژگی‌هایی وجود موادی مثل وانادیوم، تنگستن و مولیبیدن است. در ادامه به برخی از خواص فیزیکی این آلیاژ اشاره می‌کنیم:
- سختی بالا
- مقاومت در برابر خستگی
- مقاومت در برابر خوردگی
- تنش خستگی پایین
- مقاومت حرارتی
- مقاومت در برابر فشار
کاربردهای فولاد خوش تراش
به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، این آلیاژ کاربردهای گوناگونی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
قالبسازی
یکی از کاربردهای فولاد خوش تراش، ساخت قالب برای تولید قطعات پلاستیکی، فلزی و ریختگری است. اصلی‌ترین دلیل استفاده از آن، سختی و مقاومت بالا در برابر خوردگی مواد شیمیایی به‌حساب می‌آید.
صنعت خودرو
در صنعت خودرو از این آلیاژ برای ساخت قطعاتی مثل شاسی، موتور، دیفرانسیل، صفحات ترمز، قطعات اتصال و دیسک‌ها استفاده میشود؛ زیرا مقاومت حرارتی و استحکام بالایی دارد و موجب میشود تا عمر محصولات تولید شده افزایش پیدا کند.
صنایع هوایی
بسیاری از قطعات هواپیما در این صنعت با استفاده از انواع مختلف این فولاد ساخته میشود؛ زیرا استحکام و دوام بالایی دارد و به‌راحتی می‌توان آن را به اشکال مختلف درآورد. برخی از قطعات تولید شده عبارت هستند از:
- موتورهای جت
- سیستم فضایی
- قطعات سازه‌ای
- قطعات مکانیکی
پزشکی
ازآنجایی‌که محصولات تولید شده با استفاده از این آلیاژ مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند و می‌توان به‌راحتی آن‌ها را ضدعفونی کرد، در صنعت پزشکی برای ابزارهای برش و تزریق از این مواد استفاده میشود.
صنعت نفت و گاز
در صنایع نفت و گاز به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و رطوبت از این نوع فولاد برای ساخت لوله‌ها، اتصالات، صفحات وابستگی و ابزارهای نفتی استفاده میشود.
صنایع ساختمانی
از فولاد خوش تراش در ساخت میلگرد استفاده میشود. برای تولید این محصول روی شمشه‌های چهارپهلوی مذاب به‌صورت مداوم ریختگری انجام میشود. با انجام چندباره این کار محصول نهایی یعنی میلگرد تولید شده که قابلیت جوشکاری بسیار بالایی دارد. از مهم‌ترین این محصولات می‌توان به نوع 715 و 718 آن اشاره کرد.
جمع‌بندی
فولاد خوش تراش نوعی آلیاژ است که آشنایی با آن می‌تواند به شما در ساخت و تولید محصولات باکیفیت کمک شایانی کند. به همین دلیل در این مقاله تصمیم گرفتیم اطلاعاتی را در مورد فولاد اتومات، کاربردها، مزایا، معایب، ترکیبات شیمیایی و انواع خواص فیزیکی آن در اختیار شما قرار دهیم. اگر به کسب اطلاعات در این موردعلاقه دارید به شما توصیه می‌کنیم بخش‌های مختلف این مطلب را بادقت مطالعه کنید.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان خبره ما در آهن هایپر و راهنمایی برای خرید با مناسب ترین قیمت با شماره زیر تماس بگیرید
۰۲۱-۷۲۰۲۵
