پوتر یا تیر بتنی یکی از عناصر اصلی تشکیل‌دهنده سازههای ساختمانی است که از بتن پیش‌تنیده شده یا مسلح ساخته میشود. به همین دلیل این عنصر قادر است وزن وارده به بخش‌های افقی ساختمان را به‌خوبی تحمل کند. در این مقاله قصد داریم در مورد چیستی؟ انواع نیروهای وارده و مدل‌های مختلف تیر بتنی اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. اگر به موضوعات گفته شده علاقه‌مند هستید در ادامه با ما همراه باشید.
پوتر چیست؟
Concrete beam یکی از بخش‌های سازه بتنی به‌حساب می‌آید که وظیفه انتقال بار و نیروی وارده را برعهده دارد. در واقع وظیفه اصلی این تیرهای بتنی، پشتیبانی و حفظ ساختار کلی سازه طراحی شده است.
برای ساخت این عناصر در یک پروژه ساختمانی، از بتن مسلح (تقویت شده با میلگرد و الیاف فولادی) یا پیش‌تنیده شده استفاده میشود.
طول و سطح مقطع این تیرها معمولاً به شکل مستطیلی یا T شکل است و ابعاد آن‌ها باتوجه‌به نوع سازه و فشار وارده به این بخش تغییر میکند. برای ساخت پوترها استانداردها و ضوابط خاصی وجود دارد که بر اساس آن‌ها، مواد مورداستفاده مشخص میشود.
انواع نیروهای وارده بر پوتر
پس از اینکه با این عنصر آشنا شدید، قصد داریم انواع نیروهای وارده به آن را بررسی و توضیحات مختصری در مورد هرکدام ارائه دهیم.
- نیروی عمودی: این نیرو شامل بارهای ثابت، زنده، متحرک و وزن تیر است که به طور معمول به شکل ترکیبی به این بخش وارد میشود و در هنگام طراحی باید به آن توجه ویژه‌ای شود.
- نیروی افقی: بارهای جانبی که بر اثر فشار نیروهای خارجی مثل زلزله، باد شدید و نیروهای دینامیکی ناشی از جابهجایی سازه به Concrete beam وارد میشود.
- نیروی برشی: نیروهایی که به شکل ناگهانی و لحظه‌ای (زلزله) به تیرهای بتنی وارد می‌شوند. به همین دلیل باید این بخش به شکلی طراحی شده باشد که استحکام و پایداری سازه حفظ شود.
- لنگر و اتصالات: بخش‌های مختلف یک سازه به پوترها وصل میشود که هرکدام از آن‌ها نیرویی به آن وارد می‌کنند. در هنگام طراحی باید اتصالات به شکلی قوی به Concrete beam وصل شوند تا فشار را به‌صورت یکسان به بخش‌های مختلف وارد کنند.
- نیروی لغزشی: نیرویی که به دلیل تماس بتن و میلگردها ایجاد میشود و باید در هنگام طراحی توجه ویژه‌ای به آن شود.
معرفی انواع پوترها
تیرهای بتنی بسته به نوع سازه و کاربرد آن به دودسته اصلی تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
ساختار
اولین نوع دسته‌بندی بر اساس ساختار است. با توجه به وظیفه‌ای که برعهده این تیرهای بتنی قرار داده شده است آن‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کنیم:
- تیر اصلی: اصلی‌ترین نوع از این تیرها که اندازه آن‌ها بزرگ‌تر از سایر مدل‌هایی است که در ادامه معرفی می‌کنیم و وظیفه حفظ یکپارچگی و استحکام سازه را برعهده دارند.
- تیر فرعی: تیرهایی که نسبت به‌نوع قبلی کمی کوچک‌تر هستند و وظیفه اصلی آن‌ها انتقال بارهای وارده از بخش‌های مختلف به Concrete beam اصلی است.
- تیر نعل‌درگاه: وظیفه اصلی این نوع از پوترها تحمل بارهای محوری است که به‌منظور تحمل وزن دروازه، درب، پنجره و… طراحی می‌شوند.
تکیهگاه
دسته‌بندی دیگر این تیرها بر اساس تکیهگاه آن‌ها انجام میشود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- تیر پیش آماده: پوتری که از قبل در ابعاد و اندازه‌های مشخص تولید شده است و به‌سادگی می‌توان آن را در محل موردنظر نصب کرد.
- ساده: نوعی از تیرها که در سازههای ساختمانی بسیار پرکاربرد است و شکل برداری آن باعث میشود به‌سادگی روی تمام نقاط تکیهگاه قابل‌نصب باشد.
- کنسولی: نوعی دیگر از این سازه که یک سمت آن روی یک تکیهگاه قرار دارد و به هیچ قسمتی از سایر بخش‌های ساختمان متصل نیست.
- تیر یک سر گیردار یک سر غلتکی: این پوتر به شکلی طراحی شده که یک سر آن به تکیهگاه ثابتی متصل است و اجازه حرکت به تیر را نمی‌دهد؛ اما سر دیگران آن روی یک بخش غلتکی قرار گرفته و به سازه اجازه حرکت و چرخش می‌دهد.
- دوسرگیردار: نوعی از تیرها که حرکت دوسر آن محدود شده و اجازه جابهجایی به بخش‌های مختلف سازه را نمی‌دهند.
- تیر سه دهانه: نوعی از Concrete beam که سه تکیهگاه دارد. دو تکیهگاه گیردار و یک تکیهگاه غلتکی در مرکز این تیر قرار گرفته است.
بررسی چگونگی اجرا پوتر ساختمان
پس از معرفی انواع تیرهای بتنی شاید در مورد چگونگی اجرای آن‌ها سؤالاتی در ذهن شما ایجاد شود. در ادامه قصد داریم به شکل گام‌به‌گام مراحل اجرا این عناصر را بررسی کنیم.
ساخت و نصب قالب
در این مرحله ابتدا باید شمع‌ها و لوله‌ها را باتوجه‌به نوع موردنیاز نصب و اجرا کنید. پس از انجام این کار باید قالب‌های موردنیاز در محل‌های مشخص شده را جهت بتن‌ریزی جای‌گذاری کنید.
بتن‌ریزی
پس از اینکه جزئیات مربوط به سقف را تکمیل کردید باید بتن‌ریزی این بخش را هم‌زمان با سقف سازه موردنظر انجام دهید. برای انجام این کار بهتر است از پمپ مخصوص استفاده کنید تا به‌راحتی امکان تغییر محل بتن‌ریزی برای شما فراهم شود.
برداشت شمع و قالب
پس از اینکه کار بتن‌ریزی به پایان رسید و از خشک‌شدن آن اطمینان حاصل کردید، نوبت به برداشتن شمع‌ها و قالب‌هایی است که در مرحله اول جای‌گذاری شده‌اند. توجه داشته باشید
زمانی می‌توانید شمع‌ها را از محل‌های مشخص شده خارج کنید که با برداشتن آن‌ها تغییر شکلی در پوترهای ساخته شده ایجاد نشود. اگر این کار به‌درستی انجام نشود به سازه اصلی آسیب وارد میشود.
جمع‌بندی
ازآنجایی‌که پوترها نقشی اساسی در ساخت سازههای مختلف ایفا می‌کنند، در این مقاله تلاش کردیم تا توضیحات کاملی را در مورد انواع مختلف، نوع اجرا و نیروهای وارده به آن‌ها در اختیار شما قرار دهیم. مطالعه بخش‌ها مختلف این مطلب به مخاطبان کمک میکند تا در طراحی سازههای مختلف از تیر بتنی مناسب استفاده کنند و بارهای وارده به ساختمان را به شکل صحیح توزیع کنند.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان خبره ما در آهن هایپر و راهنمایی برای خرید با مناسب ترین قیمت با شماره زیر تماس بگیرید
۰۲۱-۷۲۰۲۵
